Сеғиниш вә ечиниш билән әсләймән

Турған Тохтəмов — уйғур əдəбиятиниң гүллəнгəн өткəн əсирниң 70 — 80-жиллирида əң жирик əсəрлирини яратқан язғучи акилиримизниң бири. Буғдай өңлүк, хуш чақчақ, лекин һəзили дайим орунлуқ бу инсанни мəн студент чеғимдила тонуп, билгəн едим. Бир күни ятақхана фойесида «уйғур студентлирини сораватиду» дəп мени чақирип қалди. Уқушсам, улар Турған ака Тохтəмов билəн Йолдаш ака Азаматов екəн. Улар бизниң ятақханиға муштири топлаш иши билəн кəпту. Өзлирини «Коммунизм туғи» гезитиниң мухбирлири» дəп тонуштурди. Қизиқ йери, уларниң исимлирини аңлап, гезит сəһипилиридə һекайилирини оқуғанлиғим дəрһал ядимға кəлди.

У чағларда мəктəп босуғисидин əндила үзүлүп, оқуш җайида оқуватқан мəн үчүн язғучилар билəн оңайла учришип қелиш вə аддийла сөзлишиш пурситиниң болуп қалғиниға бир ишинип, бир ишəнмəй қалған едим. Уларни көргинимдə дəрһал дилимға йеқин болған Турған акиниң «Дадамниң җугиси» билəн Йолдаш акиниң «Жүткəн пичиғи» хиялимдин жүгрəп дегидəк өтүп чиқти. Шу-шу болди, мениңму уйғур студентлирини муштири топлаш ишиға җəлип қилиш паалийитим башлинип кəтти. Андин өзəмниң йезишни йезип қоюп, амма гезитқа беришкə имкан тапалмайватқан дəслəпки һекайəмму дəл шу акилирим арқилиқ гезитханиға йəткүзүлүп, дəрһал бесилған еди. Қисқиси, бу икки акам билəн учришиш — мениң узақ жиллар давамида мошу тəһриратниң “Əдəбият вə сəнъəт” бөлүмидə иҗат қилишимға, шундақла əдəбиятимизниң əң есил инсанлири билəн хизмəтдаш болушумға түрткə болди десəм, дəл ейтқан болимəн.

Мəн тəһриратқа кəлгəн жили Турған ака «Жазушы» нəшриятиға авушуп кəткəн болсиму, у гезитханиға пат-пат келип, бизниң бөлүмдə узақ олтиратти. У жиллири иҗадийəтни əндила башлиған маңа Турған ака аста, силиқ вə боғуқ авази билəн өзиниң акилиқ пикирлирини ейтатти. «Сизниң қəлимиңиздин йезиниң пуриғини, мома-бова, ата-аниларға болған отлуқ мунасивəтлəрни, тағ вə бағларни тəсвирлишиңизни интайин яқтуримəн. Болупму кона түгмəнгə амрақлиғиңиз бөлəкчə яқиду. Бу җəһəттин өзəмгə охшайсиз» дəп һəзилниму қошуп қоятти кəмтар əдип. Бүгүнки күндə əшу бир жиллири, худди баһалиқ дəстидəк, топ-топ болуп, бир-биригə яндишип яшиған талантлиқ инсанлиримизни чоңқур сеғиниш вə ечинишлиқ билəн əслəштин башқа амалимиз йоқ.

Гүлбəһрəм ХОШАЕВА, Қазақстан Язғучилар иттипақиниң əзаси, филология пəнлириниң намзити, доцент